Psychologisch kapitaal en aangeleerde hulpeloosheid.
Een klein team met vier teamleden.
Het doel was betere samenwerken.
Een leuke verhelderende oefening daarbij, vind ik altijd: Een rondje lopen met z’n allen, inclusief paard. Het klinkt zo simpel..De bijkomstige moeilijkheid is dat de strategie van te voren besproken mag worden want tijdens de wandeling mag er niet gesproken worden.
Eénmaal van start gebeurde er iets opmerkelijks, ondanks dat er een plan was keek iedereen naar de manager, er kwam geen beweging.
De manager ging druk gebaren (er mocht immers niet gesproken worden) dat de anderen moesten gaan lopen en waar precies naar toe.(paard was intussen langzaam weggewandeld)
Ineens viel mij weer de leuke term “aangeleerde hulpeloosheid” weer in.
Ondanks dat alles was doorgesproken kwam er geen actie…. Ik heb een time out aangevraagd.
Tijdens de time-out hebben we uitgebreid besproken hoe zij de zelfredzaamheid kunnen vergroten.
Tijdens dat gesprek bleek dat het team het idee had niet snel iets naar tevredenheid van de manager te kunnen doen. Initiatief wordt zo de kop ingedrukt en aangeleerde hulpeloosheid viert hoogtij…Samen met het paard hebben we gekeken naar verschillende routes die ze kunnen nemen, in deze opdracht, maar ook in de opdrachten op de werkvloer.
Doel bepalen om vervolgens routeS te bepalen (meerdere routes weten kan verhelderend werken) Hoe meer routes we verzonnen hoe enthousiaster het team werd.De bijzondere enthousiaste flow werd bekroond door een paard dat trouw meeliep in het midden van het groepje. Zelfs toen ze gingen rennen en zelfs tijdens de slalom…
Bedenk meerdere oplossingen.
Onder Psychologisch kapitaal wordt verstaan, de eigenschappen die helpen om problemen te lijf te gaan. Dus zelfvertrouwen, hoop, veerkracht en optimisme.
De andere kant is aangeleerde hulpeloosheid. Dit zijn overtuigingen die vaak niet helpen bij het te lijf gaan van een probleem. Bijvoorbeeld de overtuiging dat je het toch nooit goed doet, dat een ander het beter weet, iemand anders heeft meer ervaring, ervaringen die geleerd hebben dat het niet lukt etc.
Aangeleerde hulpeloosheid begint al vroeg. In ons jonge leven leren we dingen op school die iemand anders bedacht heeft en die iemand anders belangrijk vindt. Daarbij weet de juf of meester het altijd beter. Of je ouders, of de dokter, de politie, de regering etc. En als je ouder wordt blijft dat vaak doorgaan. Al dan niet ingegeven door onzekerheid of hoe de maatschappij in elkaar zit.
Hoe komen je weer van die aangeleerde hulpeloosheid af en vergroot je het psychologische kapitaal? Matthijs Steeneveld heeft er een interessant boek over geschreven waarin ook een aantal oefeningen staan.
Een kleine greep uit de oefeningen:
- Eén van de meest simpele dingen om te doen is om een ‘escape plan’ te bedenken. Een plan B geeft vertrouwen. Meerdere routes naar het doel, hoe meer hoe beter.
- Breng de sterke kanten van jezelf en/of je team in kaart. Niets is meer empowering dan te weten waar je goed in bent.
- Teamcrafting. Ieder maakt een beschrijving van het team (of zichzelf) hoe het er in de toekomst uitziet. Zonder limits. Omschrijf hoe het loopt binnen het team, wat de doelen zijn, wat men van jou mag verwachten. Wat jij van anderen verwacht etc.
Herken je dit? Bij jezelf? Bij je collega’s?
