Verantwoordelijkheid. Het is een woord dat vaak wordt geassocieerd met verplichtingen, met wat we moeten doen. Maar wat als verantwoordelijkheid nemen ook een kracht is? Een sleutel tot een voller, bewuster en betekenisvoller leven? Binnen teams je verantwoordelijkheid nemen leidt tot een productiever team volgens Lencioni. (Lees hier hoe dat werkt en download de gratis white-paper over frustratie in je team)
Verantwoordelijkheid voor je emoties
Heb je ooit iemand horen zeggen: “Jij maakt mij boos/verdrietig”? Of misschien heb je het zelf gezegd. Het voelt logisch: iemand doet iets dat jou raakt, en jij reageert. Maar als je dieper graaft, kom je erachter dat jij de enige bent die de controle heeft over jouw emoties. Jij bent de enige die beslist hoe je reageert. Dit besef is de eerste stap naar emotionele vrijheid.
Jezelf managen in plaats van anderen wijzen
Stel je voor dat iemand een gevoelige snaar raakt – een “rode knop”, zoals we dat vaak noemen. De automatische reactie is misschien frustratie of verdriet. Maar waarom is die knop daar in de eerste plaats? Wat maakt dat je zo sterk reageert? Verantwoordelijkheid nemen voor je emoties betekent dat je je eigen rode knoppen leert kennen. Wat triggert je, en waarom? Als je dit begrijpt, kun je jezelf managen in plaats van te verwachten dat anderen om je gevoelens heen dansen.
Verantwoordelijkheid nemen betekent je eigen interne wereld begrijpen en de leiding nemen over hoe je reageert.
Verantwoordelijkheid voor je levenspad
Misschien heb je een levenspad gevolgd dat ooit logisch leek. Een pad dat je ouders voor je uitstippelden, of een route die je twintig jaar geleden zelf bedacht heb. Maar past dat pad nog steeds bij je? Het kan uitdagend zijn om dit te erkennen, vooral als je veel hebt geïnvesteerd in het leven dat je nu leidt. Toch is er altijd ruimte om een nieuwe keuze te maken.
Want stel je voor dat je onderweg bent met je auto en je beseft dat je een verkeerde afslag hebt genomen. Wat doe je dan? Blijf je doorrijden, huilend achter het stuur? Of keer je om en zoek je een nieuwe route? In het leven werkt het net zo. Het is nooit te laat om een andere keuze te maken. En als die nieuwe weg ook niet blijkt te passen? Dan kies je opnieuw. Het nemen van regie over je leven betekent dat je jezelf toestaat om te heroverwegen en te veranderen.
Verantwoordelijkheid voor je gedrag
Wanneer je je emoties beter begrijpt, wordt het gemakkelijker om je gedrag te sturen. Dat betekent niet dat je emoties onderdrukt – integendeel.
Het gaat erom dat je emoties erkent en ze niet de leiding laat nemen.
Tijdens de intake bleek dat bijna iedereen in het team de zaken graag buiten zichzelf neerlegt. KPI niet gehaald: dat lag aan die andere collega, te laat op het werk: de straat waar het bedrijf gevestigd is, was op gebroken, werk niet af: manager eist teveel etc. Al met al werd de sfeer er niet beter op en werden doelen niet behaald.
-
Eenmaal in de paddock met de paarden vroeg ik of iedereen een plek in de paddock in wilde nemen die prettig aanvoelde, ten opzichte van elkaar.
Er vormde zich paren en een klein groepje. De manager ging buiten de paddock staan.
Angi (het IJslandse paard) kwam aanlopen en liep dwars door het kleine groepje waardoor de mensen opzij moesten stappen en het groepje uit elkaar viel. Terwijl Angi daar druk mee was liep Dida (Mijn grote merrie) weg van het groepje.
Ik vroeg de manager hoe hij zich voelde op die plek. Hij vond het er fijn, hij had op deze afstand niet te veel afleiding van zijn collega's.
Ik vroeg hem om bijwijze van experiment eens in het midden van het team te gaan staan, het team dat her en der verdeeld stond. Angi was intussen weer weggelopen (zijn taak zat erop??). Op het moment dat de manager in het midden van de paddock ging staan kwam Dida in beweging en ging vlak achter de manager staan en slaakte een diepe zucht....
Doordat de manager die plek in nam ging als vanzelf het team meer gestructureerd om hem heen staan.
Ik vroeg aan hen hoe het zou zijn als de manager letterlijk meer zijn plek in zou nemen.....
Wat kun je wél beïnvloeden?
Het leven brengt situaties die buiten jouw controle liggen. Verlies, tegenslagen, onrecht – het zijn dingen waar niemand aan ontkomt. Maar wat je wel in de hand hebt, is hoe je hiermee omgaat. Dit is waar verantwoordelijkheid echt krachtig wordt: in het nemen van regie over de dingen die je wel kunt beïnvloeden.
Zorg voor jezelf
Een belangrijk aspect hiervan is hoe je voor jezelf zorgt. Hoe voed je jezelf – fysiek, mentaal en emotioneel? Zorg je voor voldoende beweging? Neem je de tijd om tot rust te komen? Dit zijn keuzes die je elke dag kunt maken, en die een enorme impact hebben op hoe je je voelt en functioneert.
Zelfzorg is geen luxe; het is een vorm van verantwoordelijkheid. Door goed voor jezelf te zorgen, geef je jezelf de beste basis om met uitdagingen om te gaan en je doelen te bereiken. Het betekent niet dat je perfect hoeft te zijn, maar dat je bewust kiest voor wat je nodig hebt om in balans te blijven.
Leer jezelf kennen
Hoe goed ken je jezelf? Dit lijkt misschien een eenvoudige vraag, maar het antwoord is vaak complex. We hebben allemaal patronen, overtuigingen en verlangens die ons gedrag en onze keuzes sturen. Door jezelf beter te leren kennen – bijvoorbeeld via reflectie, coaching of andere vormen van zelfonderzoek – kun je bewuster en authentieker leven. Dit is een essentieel onderdeel van verantwoordelijkheid nemen.
Praktische stappen naar meer verantwoordelijkheid
- Reflecteer op je emoties: Neem de tijd om te onderzoeken wat je rode knoppen zijn en waarom ze daar zijn. Welke situaties triggeren je, en wat kun je hiervan leren? En vooral oefen met ander gedrag. Blijf niet hangen in het waarom.
- Neem kleine stappen: Verandering hoeft niet groots te zijn. Kies één ding waar je meer verantwoordelijkheid voor wilt nemen, en begin daar.
- Stel grenzen: Wees duidelijk over wat je nodig hebt, maar wees ook flexibel en bereid om jezelf aan te passen.
- Maak bewuste keuzes: Neem de tijd om te reflecteren op je levenspad. Wat past nog, en wat niet? Waar wil je meer regie over nemen?
- Zorg voor jezelf: Kies voor voeding, beweging en rust die je ondersteunen. Creëer routines die je helpen om je energie en focus te behouden.
Afsluiting
Niemand kan alles alleen, vraag hulp.
